مقاله و تحقیق دانشجویی

ادبیات نظری تحقیق راهبردهای نوین پلیس برای کاهش ترس از جرم

تعداد صفحه :44

قالب : Word قابل ویرایش.

بخشی از متن :

راهبردهای نوین پلیس برای کاهش ترس از جرم

دهه‌های اخیر را می‌توان مهم‌ترین دوره در نوآوری و شکوفایی اداره امور پلیسی تلقی کرد. رویکرد‌هایی همچون پلیسی گری جامعه محور، مکان محور و مسأله محور در قرن بیستم ظهور کرد و در اداره‌ها و سازمان‌های پلیسی جریان یافت. دراین دسته از رویکرد‌ها برای کاهش ترس از جرم صرفاً به واکنش‌های سرکوب گر پرداخته نمی‌شود، بلکه وجه مشترک تمامی الگوهای پلیسی نوین، اقدامات پیش گیرانه غیر کیفری است. به این مفهوم که در کنار استفاده از ابزار سنتی به لزوم استفاده از تدابیر و اقدامات غیرکیفری نیز تأکید دارد.

مبحث نخست : امور پلیسی جامعه محور، فلسفه و راهکارها

مدل پلیسی گری جامعه محوردر چند دهة اخیر به عنوان یکی از الگوهای جدید در حوزة تأمین امنیت و حفظ آن، مقبولیت عمومی پیدا کرده است. به گونه‌ای که می‌توان گفت روزگار اعتقاد به این مسأله که هر چه شمار نیروهای پلیس بیشتر باشد، معضل جرم و ترس ناشی از آن خواهد شد، به سر آمده است و جای خود را به دوره ای داده است که در آن همکاری میان پلیس و شهروندان افزایش یافته است.

در این مبحث علاوه بر تبیین مفهوم جامعه محوری و اصول حاکم بر آن، به مهمترین راهبردهای راهبردهای این مدل در راستای کاهش ترس از جرم و احساس نا امنی شهروندان نیز خواهیم پرداخت.

گفتار نخست : بررسی مفهوم امور پلیسی جامعه محور، ابعاد و اهداف آن

بند نخست ) مفهوم شناسی پلیس جامعه محور

بسیاری از کسانی که به تبیین جامعه محوری در امور پلیسی پرداخته‌اند از سیال، غیر ملموس و مبهم بودن آن سخن به میان آورده‌اند. هر چند ارائه تعریف از امور پلیس جامعه محور بسیار مشکل است زیرا تعریف آن در طول زمان در حال تغییراست و مفاهیم مرتبط با آن نیز بسیار مبهم است – تعاریف فراوانی از آن به عمل آمده است.

ترویانویچ و بارکوروکس، پلیس جامعه محور را این گونه تعریف می نمایند :

«رویکرد پلیس جامعه محور یک فلسفه است. این رویکرد مشارکت ضابطین قانون و جامعه را در شناسایی مشکلات و ریشه یابی آن‌ها و پیدا کردن راه حل‌هایی که مشکل را به طور دایم از بین برده و یا کاهش می دهد، بر می انگیزد. وقتی که افراد جامعه و مأموران ضابط قانون با یکدیگر همکاری کنند تا کیفیت زندگی را در جامعه بهبود بخشند، فواید این رویکرد به خوبی روشن خواهد شد و ضابطین قانون از تکرار نشدن این مشکل برای همیشه بهره‌مند خواهند شد و شهروندان نیز از بهبود وضعیت زندگی خود سود خواهند برد. مأموران پلیس و شهروندان جامعه وقتی به طور مشترک راه حلی پیدا می‌كنند، از این که توانسته‌اند خودشان به حل مشکل بپردازند و سپس به راه حل عملی دست یابند، بسیار راضی خواهندبود. [1]

استینگ، پلیس جامعه محور را برخی از ترتیبات کار پلیسی می داند که در پی واگذاری بخشی از نقش‌های مهم به اجتماع است که خودش به تعریف و اجرای کارکرد پلیس بپردازد. او به این واقعیت اذعان دارد که پلیس جامعه محور را نمی توان مفهوم جدیدی از کار پلیسی دانست بلکه به عنوان تجدیدنظر درباره نقش و رابطه نیروی پلیس و اجتماع است. توسعه این رهیافت تغییر کامل اهداف تاریخی پلیس نیست بلکه راهی برای دستیابی مؤثر و کارآمد به اهداف سنتی حمایت از زندگی و دارایی شهروندان است. همچنین وی پلیس جامعه محور را به عنوان وجود برخی طرق کار جمعی عموم مردم با یکدیگر در ظرف گروه‌هایی که می‌تواند به دفاع از خودشان – در مقابل جرم- کمک کند، می‌داند. [2]

فریدمن [3] نیز از جمله کسانی است که تعریف نسبتاً جامعی را از پلیس جامعه محور ارائه کرده است:

«راهبرد و خط مشی دستیابی به کنترل مؤثر جرائم، کاهش ترس از جنایت، توسعه کیفیت زندگی، گسترش خدمات پلیس و مشروعیت کار پلیس از طریق تکیه بر منابع جامعه که درصدد تغییر شرایط جرم خیز هستند. این امر مستلزم مسئولیت‌پذیری بیشتر پلیس، سهیم‌تر شدن، فعال‌تر شدن و درگیرشدن تعداد بیش‌تری از افراد جامعه در فرایند تصمیم گیری و توجه بیشتر به حقوق و آزادی‌های مدنی است. [4]

به این ترتیب می‌توان گفت جامعه محوری در امور پلیس، فلسفه و راهبردی است که به مشارکت فعال شهروندان با پلیس برای کاهش ترس از جرم، حل مشکلات مربوط به جرایم و جلوگیری از وقوع جرم و افزایش نظم عمومی با تأکید بر حفظ حقوق و کرامت انسانی و مشروعیت اقدام پلیس نظر دارد.

دفتر دادستانی کالیفرنیا طی سالهای 1996 و 1999برای درک بهتر پلیس جامعه محور ضمن مقایسه پلیس جامعه محور با پلیس سنتی، ویژگی‌های زیر را مورد توجه قرار می دهد :

• پلیس جامعه محور تعارض کلی با امور پلیسی سنتی ندارد تا سازمان دهی مجدد واحد‌های پلیس موجود ضرورت داشته باشد.
• اقدامات پلیس جامعه محور همه دقت مأموران پلیس را به خود اختصاص نمی دهد مقدار قابل توجهی از دقت مأموران گشت آزاد است؛
• پلیس جامعه محور از انجام وظایف اصلی پلیسی خود غفلت نمی‌كند تا احتمال افزایش جرم تقویت نشود، در حقیقت پلیس جامعه محور در صورتی که به صورت مناسب اجرا شود در برخورد با جرم و بی نظمی برخورد شدید تری از پلیس سنتی دارد؛
• پلیس جامعه محور، مأموریت پلیس را به مددکاری اجتماعی تبدیل نمی‌كند. [5]

به این ترتیب رویکرد پلیس جامعه محور بر دو پایه اصلی استوار است :

پایه نخست این رویکرد را برقراری تعامل پلیس با ارکان مختلف جامعه به منظور امکان خدمت گذاری بهتر به مردم تشکیل می دهد این امر اشاره به خاستگاه اصلی سازمان پلیس دارد که سازمانی برخاسته از مردم و برای مردم است، بنابراین باید با مردم باشد تا بتواند نیازهای واقعی آن‌ها را درک کند و از میزان رضایت آنها از عملکرد خود مطلع شود. پلیس براساس یافته‌های حاصل از نظرسنجی عمومی در مقوله نظم و امنیت و میزان اثر بخشی اجتماعی عملکرد خود، برنامه‌هایش را در جهت ارائه خدمات بهتر به مردم و جلب رضایت عمومی تنظیم می‌كند. [6]

دومین پایه رویکرد جامعه محوری پلیس، عمومی تلقی کردن مقوله نظم و امنیت اجتماعی است به این معناکه دستیابی به آن نیازمند همکاری مشترک پلیس و جامعه است. [7]

بند دوم) ابعاد پلیس جامعه محور

یکی از مسائلی که در امور پلیسی جامعه محور مورد توجه قرار گرفته و می بایست مورد بررسی قرار گیرد، این است که اساساً جامعه محوری چگونه امری است؟ آیا یک رویکرد است یا یک راهبرد؟ آیا این موضوع صرفاً اشاره به بعد نظری کار پلیس دارد و بی ارتباط با تاکتیک و اقدامات پلیس است یا این که بر عکس صرفاً یک شیوه، تاکتیک است؟

کوردنر چهار بُعد برای پلیس جامعه محور در نظر می گیرد:

الف - بُعد فلسفی

منظور از بُعد فلسفی جامعه محوری، تغییر نوع نگاه به انسان، جامعه و مسایلی نظیر امنیت است. در این دیدگاه مردم صاحب حق برای داشتن امنیت جانی، مالی و آبرو بوده و از آزادی و حقوق انسانی برخوردارند، امنیت مخصوص طبقه خاصی نیست و دستگاه پلیس صرفاً برای امنیت طبقه ویژه و قدرتمند به کار نمی رود. [8]

بُعد فلسفی پلیس جامعه محور در بردارنده اندیشه‌ها و اعتقاداتی است که اساس پلیس جامعه محور را شکل می‌دهد که مهم‌ترین آن‌ها شامل توجه به دیدگاه و نظرات شهروندان به عنوان شاکله محوری سیاست گذاری‌ها و برنامه ریزی‌ها، فعالیت‌های گسترده و متنوع برای پاسخ گویی به خواسته‌ها و مطالبات روز افزون شهروندان (نه صرفاً اجرای قانون و مقابله با جرم) و ارائه خدمات به صورت شخصی و حذف دیوان سالاری به منظور ایجاد ارتباط مستقیم با شهروندان است. [9]

ب- بُعد راهبردی

بُعد راهبردی پلیس جامعه محور شامل روش‌های مبدل فلسفه پلیس جامعه محور به عمل است. تدابیر مزبور این اطمینان را ایجاد می‌كند که اولویت‌ها و تخصیص منابع هماهنگ با فلسفه پلیس جامعه محور باشد. سه عنصر مهم بُعد راهبردی عبارت است از : فعالیت‌های جهت دهی مجدد در راستای اجرای فعالیت‌ها و عملکرد سنتی به شیوه بسیار اثر بخش و کارا، تقدم پیش گیری بر مقابله و همچنین تمرکز بر محدوده‌های جغرافیایی معین برای ایجاد پیوند‌های قوی بین افسران و همسایگان به منظور افزایش شناخت دو طرفه و مسئولیت پذیری. [10]

ج- بُعد تاکتیکی

پلیس جامعه محور مجموعه‌ای از برنامه‌های معطوف به تقویت تعاملات اجتماعی پلیس و گروه‌های اجتماعی از طریق گوناگون همچون تشکیل انجمن‌های مشورتی محله و با تأکید بر حل مشکل از طریق گفت و گو را در بر می گیرد. تا از طریق مشارکت فعال شهروندان با پلیس، به کاهش ترس از جرم، حل مشکلات مربوط به جرائم، جلوگیری از وقوع آن و افزایش نظم و امنیت اجتماعی با تأکید بر حفظ حقوق و کرامت انسانی و مشروعیت اقدام پلیس بپردازند.[11]

بُعد تاکتیکی امور پلیسی جامعه محور دارای سه مولفة مهم است؛

• تعامل با جامعه؛
• مشارکت با سازمان‌ها، تشکل‌ها و عامه مردم؛
• گرایش به حل مشکل.[12]

د- بُعد سازمانی

علاوه بر ابعاد سه گانه فوق، پلیس جامعه محور یک بُعد سازمانی و ساختاری و یا مدیریتی نیز دارد. این رویکرد ساختار ویژه‌ای را می طلبد و با هر ساختاری سازگار نمی‌باشد. در پلیس جامعه محور پلیس بسیار به سازمان‌های اجتماعی نزدیک می‌شود و در عین وجود بُعد نظامی و این که جزء نیروهای مسلح است، با اتخاذ راهبرد، شیوه‌ها و ابزارهای نوین تأمین امنیت به تدریج از ساختار صرف نظامی فاصله گرفته و ضمن حفظ هویت سلسله مراتبی، ساختار نوینی پیدا می‌كند. [13]

سه عنصر مهم بُعد سازمانی پلیس جامعه محور عبارت است از :

• ایجاد ساختار مناسبی که با اهداف مشخص و خلاقیت و نوآوری مورد نیاز پلیس سازگار باشد؛
• مدیریتی که بیش تر بر فرهنگ سازمانی و ارزش‌ها تأکید دارد تا قواعد رسمی؛
• اصول نوشتاری و اطلاعاتی که با توجه به تأکید پلیس جامعه محور بر کیفیت، حوزه جغرافیایی مشخص و حل مشکل، ضروری است. [14]

[1] ترویانوویچ، رابرت ؛ باکوروکس، بانی، پلیس جامعه محور، ترجمه مرکز مطالعات و تحقیقات کاربردی طرح و برنامه ناجا، نشر فرات، 1383، ص4، 3.

[2] جعفری، روح الله منبع پیشین، ص35.

[3] Friedman

[4] عبدالرحمانی، رضا، منبع پیشین (الف) ص32.

[5] وراوایی، اکبر ؛بهربر، سروش، منبع پیشین، ص118.

[6] وراویی، اکبر، رویکرد جامعه محوری پلیس، فصلنامه امنیت، سال پنجم، شماره سوم، بهار 1386، ص119.

[7] همان، ص120.

[8] عبدی، توحید، تبیین رویکرد جامعه محوری پلیس، فصلنامه دانش انتظامی، سال ششم، شماره چهارم، 1383، ص20.

[9] همتی، رضا، منبع پیشین، ص139.

[10] همان.

[11] جعفری، روح الله، منبع پیشین، ص26.

[12] ترویانوویچ، رابرت ؛ باکوروکس، بانی، منبع پیشین، ص53.

[13] عبدی، توحید، منبع پیشین، ص22.

[14] همتی، رضا، منبع پیشین، ص140.